အနောက်အုပ်စု လေးနိုင်ငံ၏ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကိုအသိအမှတ်ပြုမှုက အစ္စရေးနိုင်ငံအား ဒေါသူပုန်ထစေခဲ့

၂၂.၉.၂၀၂၅
Translated by Htwe Ko Tun

အနောက်အုပ်စုရဲ့ အရေးပါတဲ့လေးနိုင်ငံလည်းဖြစ်တဲ့ ဗြိတိန်၊ ကနေဒါ၊ ဩစတြေးလျနဲ့ ပေါ်တူဂယ်လ် နိုင်ငံတို့က ဂါဇာစစ်ပွဲမှာ စိတ်ပျက်အားငယ်နေရတဲ့ အခြေအနေကနေလွတ်မြောက်ဖို့နဲ့ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းဖို့ ‘နှစ်နိုင်ငံတည်ထောင်မှု ဖြေရှင်းချက်’ ကို မြှင့်တင်မှုပြုလုပ်ဖို့ ရည်ရွယ်ကြပြီး စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်မှာ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့တာမှာ အစ္စရေးနိုင်ငံရဲ့ ဒေါသတကြီးတုံ့ပြန်မှုတစ်ခုကို လှုံ့ဆော်ပေးသလိုတောင် ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုပါတယ်။

အစဉ်အလာအားဖြင့် အစ္စရေးနဲ့မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေဖြစ်ကြတဲ့ ထိုအနောက်နိုင်ငံလေးနိုင်ငံရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကသူတို့ သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ နယ်မြေတွေကိုစုစည်းပြီး လွတ်လပ်တဲ့ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ ထူထောင်ဖို့ ပါလက်စတိုင်းတို့ရဲ့ ဆန္ဒကို ထောက်ခံတဲ့ တခြားနိုင်ငံ ၁၄၀ ကျော်နဲ့ တစ်သဘောတည်း ချိန်ညှိပေးခဲ့တာပါပဲ။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးမှာ အစ္စရေးကို ခေတ်မီတဲ့နိုင်ငံအဖြစ်ဖန်တီးရာမှာ အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်တဲ့ ဗြိတိန်ရဲ့ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်က ထူးခြားတဲ့အမှတ်သညာလည်း ဖြစ်ခဲ့ရတယ် ဆိုရမှာပါ။ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ကားစတမ်မာက “ဒီနေ့၊ ပါလက်စတိုင်းနဲ့ အစ္စရေးတို့အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးမျှော်လင့်ချက်နဲ့ နိုင်ငံနှစ်ခု ဖြေရှင်းချက် ပြန်လည်ရှင်သန်လာစေဖို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံအဖြစ် တရားဝင်အသိ အမှတ်ပြုတာပါ”လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့ပြင် သူက “ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှာ လူသားတွေကြောင့်ပဲဖြစ်ရတဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအကျပ်အတည်းက နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းအဆင့်တွေကို ရောက်သွားရပြီ။ အစ္စရေးအစိုးရရဲ့ ဂါဇာ ကမ်းမြောင်ဒေသတို မညှာမတာ တိုးမြှင့်ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှု၊ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်တွေအတွင်း ထိုးစစ် ဆင်မှု၊ ဒေသအတွင်း ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုနဲ့ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေက လုံးဝသည်းမခံနိုင်တော့တဲ့ အထိ ဖြစ်သွားရပြီ” လို့ ထပ်ဆင့်ပြောခဲ့ပါတယ်။

ပြင်သစ်နိုင်ငံအပါအဝင် တခြားနိုင်ငံတွေကလည်း နယူးယော့ခ်မှာကျင်းပမယ့် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေ ညီလာခံမှာ ဒီအပတ်အတွင်း ဒီလှုပ်ရှားမှုလမ်းကြောင်းအတိုင်း ဆောင်ရွက်ကြလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျာမန်နေတန်ယာဟု ကတော့ ထိုလုပ်ရပ်ကို ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။ သူက “အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှာ ဟားမားစ်တို့ရဲ့ ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု အပြီး ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့ခေါင်းဆောင်တွေကို ကျွန်တော့်မှာရှင်းလင်းပြတ်သားတဲ့ သတင်းစကားတစ်ခုရှိတယ်။ ခင်ဗျားတို့က အကြမ်းဖက်ဝါဒအတွက်ကြီးမားတဲ့ဆုလာဘ်တစ်ခု ပေးလိုက်တာပါပဲ” လို့ ဂါဇာမှာ နှစ်နှစ်နီးပါးကြာ စစ်ပွဲဖြစ်ပွားစေခဲ့တဲ့ ပါလက်စတိုင်းစစ်သွေးကြွအဖွဲ့ ဟားမားစ်အုပ်စုရဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ်က အစ္စရေးနိုင်ငံတောင်ပိုင်းကို တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် ရည်ညွှန်းပြီး ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့ပြင် နေတန်ယာဟုက “ကျွန်တော့မှာ ခင်ဗျားတို့အတွက် နောက်ထပ်သတင်းစကားရှိသေးတယ်။ ဒါက ဂျော်ဒန်မြစ် အနောက်ဘက်ကမ်းမှာ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံဆိုတာ ဘယ်တော့မှဖြစ်မလာစေရဘူး ဆိုတာပဲ” လို့ ထပ်ဆင့်ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဟားမားစ်တို့ရဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်မှုမှာ လူ ၁,၂၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ရပြီး ၂၅၁ ဦးကို ဓားစာခံတွေအနေနဲ့ ဖမ်းသွားတာပါ။ အစ္စရေးတို့ရဲ့ ဂါဇာကမ်းမြောင်ကို တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှုမှာတော့ ပါလက်စတိုင်း ၆၅,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရပါပြီ။ သူတို့မှာ အများစုက အရပ်သားတွေလို့ အာဏာပိုင်တွေက ဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ဒေသအတွင်း အဆောက်အအုံတွေပျက်စီးခဲ့ပြီး အများအပြားလည်း စစ်ဘေးရှောင် ထွက်ပြေးခဲ့ကြရပါတယ်။

ဟားမားစ် အုပ်စုကလည်း ဂါဇာစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်စေဖို့နဲ့ အစ္စရေးတို့ရဲ့ အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသကို ကျူးကျော်မှုတွေကို တားဆီးဖို့ လက်တွေ့ကျတဲ့လုပ်ဆောင်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် ကြိုဆိုခဲ့ကြပါတယ်။

ပါလက်စတိုင်းသမ္မတ မာမွတ် အက်ဘ်ဘားစ် ကလည်း “ခုလို ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ် ပြုမှုက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို အစ္စရေးနိုင်ငံနဲ့အတူ လုံခြုံရေး၊ ငြိမ်းချမ်းမှုနဲ့ အိမ်နီးချင်းကောင်းတွေအဖြစ် အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ဖို့ လမ်းခင်းပေးတာပဲ” လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

Ref- The Daily Herald