၂၈. ၈. ၂၀၂၅
Translated by Thettant
စင်ကာပူနိုင်ငံမှာ အိမ်အကူလုပ်တဲ့ မြန်မာအိမ်ဖော်အမျိုးသမီးတစ်ဦးဟာ အလုပ်ရှင်ရဲ့ ယောက္ခမက သူမအပေါ် နှိပ်စက်လွန်းတာကြောင့် ဓားနဲ့ထိုး သတ်ဖြတ်မှုအတွက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ထောင်တစ်သက်တစ်ကျွန်း ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံထားရပေမဲ့ မနေ့က သြဂုတ်လ ၂၆ ရက်နေ့မှာတော့ အယူခံတရားရုံးက လူသေမှုပြစ်ဒဏ်အဖြစ် လျှော့ချပြီး ထောင်ဒဏ် ၁၇ နှစ် ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီအမှုရဲ့ အစဖြစ်စဉ်ကတော့ စင်ကာပူမှာ အိမ်အကူလုပ်ကိုင်နိုင်တဲ့ အနိမ့်ဆုံးအသက်က ၂၃ နှစ် ဖြစ်တာကြောင့် ပတ်စ်ပို့မှာ အသက် ၂၃ နှစ်လို့ အတုပြုလုပ်ထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက အသက် ၁၇ နှစ်အရွယ် မဇင်မာနွယ်ဟာ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့က သေဆုံးသူကို ဓားနဲ့ ၂၆ ချက် ထိုးခဲ့တာကြောင့် ထောင်တစ်သက်တစ်ကျွန်းပြစ်ဒဏ်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ကျခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီ့အတွက် အခုနှစ် မေလ ၁၄ ရက်နေ့မှာ ပြုလုပ်တဲ့ အယူခံတရားရုံးကြားနာမှုမှာ သူမရဲ့ ရှေ့နေတွေက သတ်ဖြတ်ချိန်မှာ ရန်စခံရခြင်းကြောင့်ဖြစ်တယ်လို့ တင်ပြခဲ့တာကို တရားရုံးကလက်ခံပြီး လူသတ်မှုပြစ်ဒဏ်ကို လျှော့ချကာ လူသေမှုအဖြစ် ပြင်ဆင်ခဲ့ပါတယ်။
◾️ လူသတ်ပေမဲ့ ဘာကြောင့် လူသေမှုဖြစ်ခဲ့သလဲ
စင်ကာပူဥပဒေမှာ “လူသတ်မှု” နဲ့ “လူသေမှု” ဟာ ကွဲပြားပါတယ်။ လူသတ်မှု (Murder) ဆိုတာက တမင်ကြံရွယ်ပြီး အသေသတ်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ လုပ်ဆောင်တဲ့ ပြစ်မှုဖြစ်ပြီး ပြစ်ဒဏ်က ပိုမိုကြီးလေးပါတယ်။ လူသေမှု (Culpable Homicide) ဆိုတာကတော့ သေစေလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်အပြည့်အဝ မရှိဘဲနဲ့ ဒါမှမဟုတ် အခြေအနေတစ်ခုရဲ့ ရန်စမှု (Provocation) ကြောင့် ရုတ်တရက်ဒေါသဖြစ်ပြီး လုပ်ဆောင်မိလို့ လူသေဆုံးသွားတဲ့ ပြစ်မှုမျိုးကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီအမှုမှာ မဇင်မာနွယ်ဟာ ဓားနဲ့ ၂၆ ချက် ထိုးသတ်ခဲ့တယ်ဆိုပေမယ့် တရားရုံးကတော့ သတ်ဖြတ်ခံရတဲ့ သေဆုံးသူရဲ့ “အေဂျင်စီကို ပြန်ပို့မယ်” လို့ ခြိမ်းခြောက်ခဲ့တဲ့ စကားတစ်ခွန်းကြောင့် “အကြီးအကျယ်နဲ့ ရုတ်တရက် ရန်စမှု” (Grave and sudden provocation) ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တာက ကျူးလွန်မိတယ်လို့ လက်ခံခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ရန်စမှုက သူမရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ထိခိုက်စေခဲ့တယ်လို့ ယူဆပြီး လူသတ်မှုအတွက် လိုအပ်တဲ့ တမင်ကြံရွယ်ချက် (Intention) အပြည့်အဝ မရှိဘူးလို့ သုံးသပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ လူသတ်မှု (Murder) အစား လူသေမှု (Culpable homicide) အဖြစ် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ပြီး ပြစ်ဒဏ်ကို လျှော့ချခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါက ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်တဲ့အခါမှာ အပြုအမူ (Action) အပြင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရည်ရွယ်ချက် (Mental state) ကိုပါ တရားရုံးက ထည့်သွင်းစဉ်းစားတယ်ဆိုတာကို ပြသတဲ့ ဥပမာတစ်ခုပါပဲ။
သြဂုတ်လ ၂၆ ရက်နေ့မှာ ပြစ်ဒဏ်လျှော့ချချိန် တရားရုံးက သေဆုံးသူ အမျိုးသမီးကြီးရဲ့ “နှုတ်ဖြင့် ပြောဆိုမှုတစ်ခုတည်း” က ဇင်မာနွယ်ရဲ့ အလုပ်နဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းကို ခြိမ်းခြောက်ရာ ရောက်တာကြောင့် ထိုခြိမ်းခြောက်မှုဟာ အကြီး အကျယ်နဲ့ ရုတ်တရက် ရန်စမှုဖြစ်တယ်လို့ တရားရုံးက သုံးသပ်သလို အဆိုပါ ခြိမ်းခြောက်မှုဟာ အိမ်အကူအမျိုးသမီးရဲ့ ငယ်ရွယ်မှု၊ ရင့်ကျက်မှုမရှိသေးမှု၊ ငွေကြေးအခက်အခဲရှိမှု၊ မိသားစုအခြေအနေတွေနဲ့ အရင်က သေဆုံးသူရဲ့ ကိုယ်ထိလက်ရောက် အနိုင်ကျင့်မှုတွေကြောင့် ပိုမိုပြင်းထန်လာတယ်လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။
◾️ တရားရုံးရဲ့ ထည့်သွင်းစဉ်းစားချက်များ
မဇင်မာနွယ်ရဲ့ အယူခံအပေါ် တရားသူကြီးချုပ် Sundaresh Menon၊ တရားသူကြီး Tay Yong Kwang နဲ့ တရားသူကြီး See Kee Oon တို့ ပါဝင်တဲ့ တရားရုံးက အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုဟာ ရက်စက်ပြီး လက်နက်အသုံးပြုခဲ့တာကြောင့် ပြစ်မှုက ပိုမိုကြီးလေးတယ်လို့ သုံးသပ်ခဲ့ပါတယ်။
သို့သော်လည်း တရားသူကြီးတွေက သူမက ပြစ်မှုကို ဖုံးကွယ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အစိုးရရှေ့နေရဲ့ အကြံပြုချက်ကို လက်မခံခဲ့ပါဘူး။ ဓားကို ဆေးကြောခဲ့ပေမဲ့ မီးဖိုချောင်မှာပဲ ထားခဲ့ကြောင်း ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။
သူမဟာ ဖမ်းဆီးခံရနိုင်ခြေရှိမှန်း သိလျက်နဲ့ ဖမ်းဆီးခံရမယ့် အန္တရာယ်ကနေ ရှောင်တိမ်းဖို့ ကြိုးစားမှုမျိုး မလုပ်ခဲ့ဘဲ အေဂျင်စီကို ပြန်လာခဲ့တယ်လို့ တရားရုံးက ပြောပါတယ်။
အမှုမှာ သက်သေတစ်ဦးက အသက် ၁၈ နှစ်အောက်ဖြစ်တာကြောင့် သေဆုံးသူနဲ့ မိသားစုဝင်တွေရဲ့ နာမည်ကို ထုတ်ဖော်ခွင့် တားမြစ်ထားပါတယ်။
စကားပြန်ကနေ ပြစ်ဒဏ်လျှော့ချတာကို ကြားသိရတဲ့အခါ မဇင်မာနွယ်ဟာ လက်နှစ်ဖက်ကို ယှက်ပြီး ဦးခေါင်းကို အနည်းငယ် ငုံ့ခဲ့ပါတယ်။
◾️ ရှေ့နေများရဲ့ တင်ပြချက်များ
အစိုးရရှေ့နေ Kumaresan Gohulabalan က မဇင်မာနွယ်ကို ထောင်ဒဏ် ၁၈ နှစ်ကနေ ၂၀ နှစ်အထိ ချမှတ်ပေးဖို့ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
Criminal Legal Aid Scheme အောက်မှာ အခမဲ့လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးခဲ့တဲ့ ရှေ့နေ Josephus Tan နဲ့ Cory Wong တို့ကတော့ ထောင်ဒဏ် ၁၄ နှစ်ကနေ ၁၈ နှစ်အထိ ချမှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
သူတို့ရဲ့ တင်ပြချက်မှာ မဇင်မာနွယ်ဟာ အကြွေးနွံနစ်နေတဲ့ မိသားစုကို ကူညီဖို့အတွက် စင်ကာပူကို ရောက်လာခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်း၊ သေဆုံးသူရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုက သူမရဲ့ စီးပွားရေးရှင်သန်ရပ်တည်မှုကို “နှလုံးသားထဲ တည့်တည့်” ထိသွားခဲ့ပြီး အကြွေးတွေနဲ့အတူ မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်ပို့ခံရမယ့် ဘဝအန္တရာယ်နဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရကြောင်း၊ မဇင်မာနွယ်ဟာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့မှာ စင်ကာပူကို ရောက်လာခဲ့ပြီး မေလ ၁၀ ရက်နေ့မှာတော့ သူမရဲ့ တတိယမြောက်အလုပ်ရှင်ဖြစ်တဲ့ မစ္စတာ S ရဲ့ အိမ်မှာ အလုပ်စလုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ နှစ်ပတ်ခန့်အကြာမှာ မစ္စတာ S ရဲ့ မိသားစု ၄ ဦးအပြင် သူ့ရဲ့ ယောက္ခမလည်း အိန္ဒိယကနေ တစ်လကြာ လာရောက်နေထိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ မဇင်မာနွယ်က အဆိုပါ အမျိုးသမီးကြီးဟာ သူမရဲ့ ခေါင်းနဲ့ ကျောကို လက်ဆစ်နဲ့ ခေါက်ခြင်းလိုမျိုး အာရုံစိုက်စေဖို့ ဒါမှမဟုတ် ဆုံးမဖို့အတွက် ရိုက်နှက်တာတွေ စတင်ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။
တစ်ခါမှာ အိမ်အကူအမျိုးသမီးက ဂက်စ်မီးဖိုကို မှားယွင်းစွာ ဖွင့်လိုက်တဲ့အတွက် မီးတောက်တွေ ပန်းထွက်လာပြီး ယောက္ခမကို မီးဟပ်တဲ့အခါ အဲဒီအမျိုးသမီးက အိမ်အကူရဲ့လက်ကို မီးတောက်ထဲ ထည့်ပြီး အပူလောင်စေကာ လက်စားချေခဲ့ပါတယ်။
နောက်တစ်ကြိမ်မှာတော့ အိမ်အကူက ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်ဘူးအဖုံးဖွင့်တာကို အဆိုပါအမျိုးသမီးကြီးရဲ့ ခြေထောက်ပေါ် ကျသွားတဲ့အခါမှာ သေဆုံးသူက မဇင်မာနွယ်ကို ဒယ်အိုးပူပူနဲ့ ရိုက်နှက်ခဲ့ပါတယ်။
ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့မှာတော့ အမျိုးသမီးနှစ်ယောက် တိုက်ခန်းထဲမှာ အတူ ရှိနေခဲ့ကြပြီး အိမ်အကူအမျိုးသမီးက သူမကို အေဂျင်စီဆီ ပြန်ပို့မယ်ဆိုတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကြောင့် ဓားနဲ့ထိုးခဲ့တာလို့ ပြောပါတယ်။
ဓားနဲ့ထိုးပြီးနောက် အိမ်အကူဟာ ငွေသားအနည်းငယ်ယူပြီး ပတ်စ်ပို့ကို တောင်းဖို့အတွက် သူမရဲ့ အေဂျင်စီကို သွားခဲ့ပါတယ်။ အေဂျင်စီဝန်ထမ်းတွေက သူမရဲ့ အလုပ်ရှင်ကို ဖုန်းခေါ်တော့မယ်ဆိုတာ ကြားတော့ အဲဒီနေရာကနေ ထွက်ခွာခဲ့ပါတယ်။ ၅ နာရီကြာ လျှောက်သွားပြီးမှ အေဂျင်စီကို ပြန်လာခဲ့ပြီး အဲဒီမှာပဲ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပါတယ်။
သူမက အစပိုင်းမှာ သေဆုံးသူကို ဓားနဲ့ထိုးခဲ့တာ မဟုတ်ဘူးလို့ ငြင်းဆိုပြီး အမျိုးသားနှစ်ဦးကို အပြစ်ပုံချခဲ့ပါတယ်။
တရားရုံးချုပ်မှာ စစ်ဆေးခဲ့စဉ်က သူမရဲ့ အရင်ရှေ့နေတွေဟာ စိတ်ကျန်းမာရေးမကောင်းတဲ့အတွက် တာဝန်ယူနိုင်စွမ်းမရှိဘူးဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို အသုံးပြုခဲ့ပေမယ့် တရားသူကြီးက ဒီအကြောင်းပြချက်ကို ပယ်ချခဲ့တယ်လို့သိရပြီး အဲဒီနောက်မှာ ထောင်တစ်သက်တစ်ကျွန်းချခဲ့ပေမယ့် လက်ရှိအချိန်မှာတော့ လူသေမှုအဖြစ် ပြင်ဆင်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
Ref, The Straits Times
About the Author
