၂၄. ၇. ၂၀၂၅
Translated by Thettant
ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတို့အကြား နယ်စပ်တွင် အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုများ ယနေ့နံနက်ပိုင်းမှစ ပြင်းထန်စွာ မြင့်တက်လာခဲ့ရာ တစ်နေ့တာ မကုန်ဆုံးမီ ပစ်ခတ်မှုများအတွင်း ထိုင်းဘက်မှ အရပ်သား အနည်းဆုံး ၁၂ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။
ထိုင်းစစ်တပ်၏ ပြောကြားချက်အရ အများဆုံးထိခိုက်မှုသည် စီဆာကက် (Si Sa Ket) ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဆီဆိုင်တစ်ဆိုင်ကို ကမ္ဘောဒီးယားပစ်ခတ်သည့် ဒုံးကျည်ထိမှန်မှုကြောင့် ၆ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ထို့အတူ ထိုင်းအာဏာပိုင်များ၏ ပြောကြားချက်အရ နယ်စပ်ပြည်နယ်သုံးခုတွင် လူ ၁၄ ဦးထက်မနည်း ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။
အရှေ့တောင်အာရှ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအကြား ဆက်ဆံရေးသည် မေလက ကမ္ဘောဒီးယားစစ်သားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည့် လက်နက်ကိုင် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် လျင်မြန်စွာ ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။ နှစ်ဖက်စလုံးရှိ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်များသည် အခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့သည်။
ထိုင်းစစ်တပ်က ကမ္ဘောဒီးယားအတွင်းရှိ မြေပြင်ပစ်မှတ်များကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။ တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယား ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ထိုင်းစစ်တပ်သည် ရှေးဟောင်း Preah Vihear ဘုရားကျောင်းအနီးရှိ လမ်းပေါ်သို့ ဗုံးကြဲချရန် ဂျက်လေယာဉ်များကို အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။
ထိုင်းကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆူရာစန့် ကွန်ဆီရိ(Surasant Kongsiri) က ကမ္ဘောဒီးယားသည် ထိုင်းနိုင်ငံ ဆူရင် (Surin) ပြည်နယ်ရှိ လူနေရပ်ကွက်တစ်ခုသို့ ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ ၅ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တစ်ဦးအပါအဝင် အရပ်သားသုံးဦး ပြင်းထန်စွာ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ဆူရာစန့်၏ ပြောကြားချက်အရ နယ်စပ်တစ်လျှောက် အနည်းဆုံး နေရာခြောက်ခုတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်သည်။ ကြာသပတေးနေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ပထမဆုံးတိုက်ပွဲသည် ဆူရင်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယား၏ အော်ဒါမီရန်ချေး (Oddar Meanchey) ပြည်နယ် နယ်စပ်တစ်လျှောက်ရှိ ရှေးဟောင်း Ta Muen Thom ဘုရားကျောင်းအနီးတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
နှစ်နိုင်ငံစလုံးက ပစ်ခတ်မှု စတင်ခဲ့သည်ဟု အပြန်အလှန် စွပ်စွဲနေကြသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်မှ တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှု ဗီဒီယိုတစ်ခုတွင် ကြာသပတေးနေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ပေါက်ကွဲသံများ ကြားနေရချိန်တွင် လူများ အိမ်များမှ ထွက်ပြေးပြီး ဗုံးခိုကျင်းသို့ သွားရောက်ခိုလှုံနေသည်ကို ပြသခဲ့သည်။
ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်မာနက်က ထိုင်းနိုင်ငံသည် Oddar Meanchey ရှိ Ta Muen Thom ဘုရားကျောင်းနှင့် Ta Krabey ဘုရားကျောင်းတို့ရှိ ကမ္ဘောဒီးယားတပ်ဖွဲ့ဝင်နေရာများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘောဒီးယား၏ Preah Vihear ပြည်နယ်ဘက်ရှိ နယ်မြေများအထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲပြောဆိုခဲ့သည်။
“ကမ္ဘောဒီးယားဟာ ပြဿနာတွေကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းဖို့ အမြဲတမ်း ရပ်တည်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီကိစ္စမှာတော့ လက်နက်ကိုင်ကျူးကျော်မှုအပေါ် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့နဲ့ တုံ့ပြန်ဖို့ကလွဲပြီး ရွေးချယ်စရာမရှိပါဘူး” ဟု ကမ္ဘောဒီးယား ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။
ကြာသပတေးနေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ကမ္ဘောဒီးယားက ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် သံတမန်ဆက်ဆံရေးကို အနိမ့်ဆုံးအဆင့်အထိ လျှော့ချခဲ့ပြီး ထိုင်းသံအမတ်ကို နှင်ထုတ်ကာ ဘန်ကောက်ရှိ ၎င်း၏သံရုံးမှ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ထမ်းအားလုံးကို ပြန်လည်ခေါ်ယူခဲ့သည်။ ဤလုပ်ရပ်သည် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ထိုင်းစစ်သားငါးဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည့် မြေမြှုပ်မိုင်းပေါက်ကွဲမှုအပြီးတွင် ထိုင်းနိုင်ငံက ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ၎င်း၏အရှေ့မြောက်ပိုင်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဂိတ်များကို ပိတ်လိုက်ခြင်း၊ ၎င်း၏သံအမတ်ကို ရုပ်သိမ်းခြင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားသံအမတ်ကို နှင်ထုတ်ခြင်းတို့အတွက် တုံ့ပြန်သောအားဖြင့် ဖြစ်သည်။
အရှေ့တောင်အာရှ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအကြား ဆက်ဆံရေးသည် မေလက အငြင်းပွားနယ်မြေအပေါ် လက်နက်ကိုင် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုတွင် ကမ္ဘောဒီးယားစစ်သားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် တင်းမာခဲ့သည်။ ထိုင်းစစ်တပ်က ကြာသပတေးနေ့က စတင်ဖြစ်ပွားသည့် တိုက်ပွဲအတွင်း မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်များအသံကြားရပြီးနောက် ထိုင်းစခန်းသို့ လက်နက်ကိုင် ကမ္ဘောဒီးယားစစ်သားခြောက်ဦး ချဉ်းကပ်လာသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ထိုင်းစစ်သားများက အခြေအနေကို ဖြေရှင်းရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း ကမ္ဘောဒီးယားဘက်က စတင်ပစ်ခတ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ကမ္ဘောဒီးယား ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ထိုင်းနိုင်ငံက လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်မှု စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ကမ္ဘောဒီးယားသည် “ကျွန်ုပ်တို့၏ နယ်မြေပိုင်နက်ကို ချိုးဖောက်သည့် ထိုင်းတပ်ဖွဲ့များ၏ ရန်စမှုမရှိသော ကျူးကျော်မှုကို တုံ့ပြန်သောအားဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်သည့်ဘောင်အတွင်းမှ တင်းကျပ်စွာ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်” ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။
ကမ္ဘောဒီးယားအထက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ဟွန်ဆန်က ၎င်း၏ Facebook စာမျက်နှာတွင် စိုးရိမ်ထိတ်လန့်ခြင်းမရှိရန် လူများကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ထိုအတောအတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံသားများကို ၎င်းတို့၏ အစိုးရနှင့် စစ်တပ်ကို ယုံကြည်မှု ဆက်လက်ထားရှိရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
ဖနွမ်းပင်ရှိ ထိုင်းသံရုံးကလည်း Facebook တွင် နယ်စပ်ဒေသများစွာတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အခြေအနေ ပိုမိုမြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။
၎င်းက ကမ္ဘောဒီးယားရှိ ထိုင်းနိုင်ငံသားများကို ဖြစ်နိုင်လျှင် နိုင်ငံမှ ထွက်ခွာရန် တောင်းဆိုခဲ့ပြီး အခြားသူများအနေဖြင့် လုံးဝမလိုအပ်ပါက ကမ္ဘောဒီးယားသို့ ခရီးသွားလာခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရန် အကြံပြုခဲ့သည်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က နယ်စပ်အနီးတွင် မြေမြှုပ်မိုင်းပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ထိုင်းစစ်သားငါးဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး တစ်ဦးမှာ ခြေတစ်ဖက် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ တစ်ပတ်အလိုတွင် သီးခြားအငြင်းပွားဒေသတစ်ခုရှိ မြေမြှုပ်မိုင်းတစ်လုံး ပေါက်ကွဲကာ ထိုင်းတပ်ဖွဲ့ဝင်သုံးဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး တစ်ဦးမှာ ခြေတစ်ဖက် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။
ထိုင်းအရာရှိများက မိုင်းများကို ယခင်က သဘောတူထားသည့် လုံခြုံသော လမ်းကြောင်းများတစ်လျှောက် မကြာသေးမီက ထောင်ထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့က ပေါက်ကွဲပစ္စည်းများသည် ရုရှားထုတ်ဖြစ်ပြီး ထိုင်းစစ်တပ်က အသုံးပြုသည့် အမျိုးအစားမဟုတ်ကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့သည်။
ကမ္ဘောဒီးယားက ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြောဆိုချက်ကို “အခြေအမြစ်မရှိသော စွပ်စွဲချက်များ” အဖြစ် ပယ်ချခဲ့ပြီး ၂၀ ရာစု ပဋိပက္ခများနှင့် ပြည်တွင်းမငြိမ်မသက်မှုများမှ မပေါက်ကွဲသေးသော မိုင်းများနှင့် အခြားခဲယမ်းမီးကျောက်များစွာ ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။
နှစ်ဖက်စလုံးရှိ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်များက တင်းမာမှုများကို ပိုမိုမြင့်တက်စေခဲ့သည်။ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်သည် ဇူလိုင် ၁ ရက်တွင် ရာထူးမှ ရပ်ဆိုင်းခံခဲ့ရပြီး နယ်စပ်ပဋိပက္ခကို ကိုင်တွယ်ပုံနှင့် ပတ်သက်၍ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ ချိုးဖောက်မှုများ ရှိမရှိ စုံစမ်းစစ်ဆေးလျက်ရှိသည်။ နယ်စပ်အငြင်းပွားမှုများသည် နှစ်နိုင်ငံအကြား ပြတ်တောင်းပြတ်တောင်း တင်းမာမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သော ရေရှည်တည်တံ့သည့် ပြဿနာများကို ကိုယ်စားပြုသည်။ အရေးအကြီးဆုံးနှင့် အကြမ်းဖက်ဆုံး ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုများသည် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ သက်တမ်းရှိ Preah Vihear ဘုရားကျောင်းကို ဗဟိုပြုခဲ့သည်။
၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးက ဘုရားကျောင်းနေရာ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ကမ္ဘောဒီးယားသို့ ပေးအပ်ခဲ့ရာ ကြီးမားသော စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ၎င်း၏စစ်တပ်နှင့် ထိုင်းတပ်ဖွဲ့များအကြား တိုက်ပွဲများစွာ ဖြစ်ပွားပြီး လူ ၂၀ ခန့် သေဆုံးကာ ထောင်ပေါင်းများစွာ အိုးအိမ်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် တရားရုံးသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ တရားရုံးက ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်ကို ထပ်မံအတည်ပြုခဲ့ရာ ထိုင်းနိုင်ငံကို ဆက်လက် မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေခဲ့သည်။
Ref , Mirror
About the Author
