နေမိုး
၁၁. ၇. ၂၀၂၅
မြန်မာ့တပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်နေသော သူပုန်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာထိန်းသိမ်းပြီးနောက် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်ပွဲများတွင် ၎င်းတို့ရရှိထားသော ဒရုန်းသုံးစွဲနိုင်မှု အသာစီးရထားခြင်းကို ဆုံးရှုံးနေရသလို တပ်မတော်၏နောက် နောက်ကျ ကျန်နေနိုင်ကြောင်း စစ်ရေး ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် သူပုန်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များက DW ကို ပြောကြားခဲ့သည်။
“တပ်မတော်က ဒရုန်းအသုံးပြုမှုမှာ လျင်မြန်စွာပဲ ကွာဟချက်ကို ပိတ်လိုက်နိုင်ပါပြီ” ဟု အမေရိကန် သုတေသနအဖွဲ့ Armed Conflict Location & Event Data (ACLED) က ၎င်းတို့၏ “The war from the sky: How drone warfare is shaping the conflict in Myanmar” အစီရင်ခံစာသစ်တွင် ပြီးခဲ့သည့်လက ပြောကြားခဲ့သည်။
နှစ်ဖက်စလုံးက ဒရုန်းလက်နက်များကို ဆက်လက်တည်ဆောက်ပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်လာအောင် လုပ်ဆောင်နေချိန်တွင်ပင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်သည် တပ်မတော်အတွက် ရှင်းရှင်းလင်းလင်းအသာစီးရသည့်နှစ် ဖြစ်နေဟန်ရှိသည်။
“စစ်တပ်က လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေထက် ပိုက်ဆံအများကြီးရှိလို့ စစ်တပ်ကို မယှဉ်နိုင်ဘူး။ သုံးလအတွင်း ဒရုန်းနှစ်စင်းရဖို့ လုပ်နေရချိန်မှာ စစ်တပ်က တရုတ်ကနေ ဒရုန်းအစင်းတစ်ထောင်ကို တစ်ခါတည်းမှာကြားနိုင်တယ်” ဟု ACLED ၏ အစီရင်ခံစာရေးသားသူ သုတေသီစုမွန်သန့်က DW သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
သူပုန်အဖွဲ့များက ပဋိပက္ခအတွင်း မောင်းသူမဲ့လေယာဥ် (ဒရုန်း) စစ်ပွဲတွင် နယ်စပ်မြို့များရောက်လာသော လူငယ်များ၏အကူအညီဖြင့် စစ်ပွဲအစပိုင်းက ကောင်းစွာဦးဆောင်နိုင်ခဲ့သည်ဟုလည်း စုမွန်သန့်က ဆိုသည်။
သူပုန်အဖွဲ့များသည် YouTube သင်ခန်းစာများနှင့် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ ဗီဒီယိုများကို လေ့လာခြင်းဖြင့် စီးပွားဖြစ်ဒရုန်းများကို ကင်းထောက်ခြင်းအတွက် အသုံးပြုတတ်ရန် သင်ကြားခဲ့သလို ဒရုန်းများကို လူသတ်စက်များအဖြစ် ပြောင်းလဲရန်ပလပ်စတစ်၊ အထပ်သားနှင့် အီလက်ထရွန်နစ် အစအနများကို စုဆောင်းကာ ကျန်အပိုင်းများကို 3D ပရင်တာဖြင့် ပုံနှိပ်ပြီး ဒရုန်းကို ကိုယ်တိုင်တည်ဆောက်ရန်လည်း သင်ယူခဲ့ကြသည်။
ACLED မှ သုတေသီ စုမွန်သန့်က သူပုန်တို့၏ ဒရုန်းများသည် ၎င်းတို့၏ ထိခိုက်သေဆုံးမှုများကို လျှော့ချရန်နှင့် များစွာကြီးမားသော ရန်သူကို ရင်ဆိုင် တွန်းလှန်ရန်အတွက် ၎င်းတို့၏ ရိုးရှင်းသော အရင်းအမြစ်များကို ချဲ့ထွင်ရန် ကူညီပေးခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ အချိုးမညီသော စစ်ပွဲ၏ သာဓကတစ်ခုဖြစ်ကြောင်းလည်း ဆိုသည်။ အရေးအကြီးဆုံးမှာ အာဏာထိန်းသိမ်းမှုကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာသော သေးငယ်သော PDFs တို့သည် နယ်စပ်ရှိ ပိုမိုကြီးမားပြီး လက်နက်ကောင်းများ တပ်ဆင်ထားသော တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ (EAOs) တို့၏ လေးစားမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ရရှိရန် ၎င်းတို့၏ ဒရုန်းစွမ်းရည်ကို အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ဝါရှင်တန်ရှိ National War College မှ အရှေ့တောင်အာရှ သူပုန်ထမှုများကို လေ့လာသော ပါမောက္ခ Zachary Abuza က ဒရုန်းများသည် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ အောင်မြင်မှုများအတွက် အရေးပါကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“သူတို့က အရမ်းတီထွင်ဖန်တီးနိုင်တယ်။ EAO တွေက ဒရုန်းတွေနဲ့ စမ်းသပ်နေနိုင်ပေမယ့် အာဏာထိန်းသိမ်းမှုဖြစ်ပြီးနောက်မှာ နည်းပညာတတ် ကျောင်းသားအချို့ တောထဲရောက်လာတယ်၊ EAO တွေနဲ့ လက်တွဲပြီး PDF တွေ စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြတယ်။ ဒါက သူတို့ရဲ့ အချိုးမညီတဲ့ လက်နက်ပဲ။ ဒါက အနာဂတ်စစ်ပွဲပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့ပြီး “နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးကို စိုးရိမ်ရင် ဒီအပေါ် အာရုံမစိုက်တဲ့သူ ဘယ်သူမဆို မိုက်မဲတာပဲ” ဟုလည်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
◾️ အရင်က ရရှိခဲ့တဲ့ ဒရုန်း အောင်မြင်မှု
Abuza က နိုင်ငံရှိ အဓိက သူပုန်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တိုင်းနီးပါးတွင် ကိုယ်ပိုင် ဒရုန်းတပ်ဖွဲ့တစ်ခုစီ ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားသည်။ ထိုင်းနယ်စပ် ကယားပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်းတွင် ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KNDF) ၏ ဒရုန်းတပ်ဖွဲ့ကို အသက် ၂၇ နှစ်အရွယ် အိုင်တီအင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးက ဦးဆောင်နေပြီး ၎င်း၏ 3D ပရင်တာ ကျွမ်းကျင်မှုကို ရည်ညွှန်းသည့် “3D” ဟူသော နာမည်ဝှက်ကို သုံးစွဲသည်။
ဘေးကင်းလုံခြုံရေးအရ အမည်ရင်းကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည့် 3D က ၎င်း၏ အဖွဲ့ဝင် ၆၀ ခန့်ပါဝင်သော အဖွဲ့သည် KNDF နှင့် တပ်မတော် တိုက်ခိုက်နေသည့် တိုက်ပွဲတိုင်းနီးပါးတွင် ဒရုန်းများကို အသုံးပြုနေကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။ ကင်းထောက်ရန်၊ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ရန် သို့မဟုတ် ပစ်မှတ်များထဲသို့ ပျံသန်းဝင်ရောက်ကာ ထိခိုက်မှုနှင့်အတူ ပေါက်ကွဲရန်အတွက် ဖြစ်သည်။ ၎င်းက ယင်း “ကာမီကာဇေဒရုန်း” များသည် ဒေါ်လာ ရာဂဏန်းမျှသာ ကုန်ကျနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ဒီစစ်ပွဲမှာ တကယ်ကို အရေးကြီးပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒရုန်းမပါရင် ကျွန်တော်တို့ ရန်သူကို ထိထိရောက်ရောက် မတိုက်နိုင်ဘူး၊ ထိခိုက်မှုနည်းနည်းနဲ့ မတိုက်နိုင်ဘူး” ဟု ၎င်းက ရှေ့တန်းမှ ဖုန်းဖြင့် DW ကို ပြောကြားခဲ့သည်။
3D နှင့် ၎င်း၏အဖွဲ့ မြောက်ဘက် ရှမ်းပြည်နယ်တွင် EAO သုံးဖွဲ့နှင့် ၎င်းတို့၏ မဟာမိတ် PDF များသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် လပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်ခဲ့သည့် “၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး” အတွင်း ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ဒရုန်းများကို အပြည့်အဝ အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး တပ်မတော်၏ သမိုင်းတစ်လျှောက် အကြီးမားဆုံး နယ်မြေဆုံးရှုံးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် ဒရုန်းများဖြင့် တပ်မတော်အပေါ် ဗုံးပေါင်း ၂၀,၀၀၀ ခန့် ကြဲချခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။ ထိုအချိန်က တပ်မတော်သားတစ်ဦးက BBC မြန်မာပိုင်းသို့ ပြောကြားရာတွင် ဗုံးများသည် “မိုးရွာသကဲ့သို့” လှိုင်းလုံးများလို ကျဆင်းပေါက်ကွဲခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ACLED မှ စုမွန်သန့်က ယင်းမှာ တပ်မတော်အတွက် ၎င်းတို့၏ ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေးများကို ပိုမိုအလေးအနက်ထားရန် “နိုးကြားမှု ခေါင်းလောင်းသံ” ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ တပ်မတော်အရာရှိကြီးများသည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ အကြိမ်ကြိမ် ခရီးထွက်ကာ ဒရုန်းစက်ရုံများကို လေ့လာခဲ့ပြီး တရုတ်နှင့် ရုရှားနှစ်နိုင်ငံလုံးမှ စစ်ဘက်အဆင့် ဒရုန်းများကို ဝယ်ယူခဲ့ကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့် မေလက တပ်မတော်ကို ထောက်ခံသော မီဒီယာများက စစ်တပ်သည် တရုတ်၊ ရုရှားနှင့် အိန္ဒိယတို့ထံမှ လေ့ကျင့်မှုများဖြင့် သီးခြား ဒရုန်းတပ်ဖွဲ့တစ်ခုကိုလည်း ဖွဲ့စည်းထားကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။
◾️ သူပုန်ဒရုန်းက ဂျမ်မာကြောင့် ဆုံးရှုံးထိခိုက်နေရ
စစ်တမ်းသုံးသပ်သူများက တပ်မတော်၏ ဒရုန်းများတွင် အနီအောက်ရောင်ခြည်သုံး ကင်မရာများတပ်ထားပြီး ထိုသို့ အပူချိန်ကို အာရုံခံနိုင်သည့် ကင်မရာများ ထပ်တိုးတပ်ဆင်ထားခြင်းသည် နံရံများနှင့် ညဘက်ဖုံးအုပ်ထားသော အရာများကိုပါ ထိုးဖောက် ကြည့်ရှုနိုင်၍ သူပုန်ပစ်မှတ်များအပေါ် ဒရုန်း၊ ဂျက်လေယာဉ်နှင့် အမြောက်တပ်ဖွဲ့၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို ပိုမိုတိကျစေကာ သူပုန်များ သေဆုံးမှု ပိုများစေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပင် တပ်မတော်သည် ၎င်းတို့၏ ပိုမိုကြီးမားသော စခန်းများကို အားကောင်းသော ဂျမ်မာများဖြင့် ဝန်းရံခြင်းနှင့် သယ်ဆောင်ရလွယ်ကူသော ဂျမ်မာယူနစ်များကို စစ်သားများနှင့်အတူ စစ်မြေပြင်သို့ ပို့ဆောင်ခြင်းဖြင့် သူပုန်အဖွဲ့များ၏ ကိုယ်ပိုင် ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေးများကို ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်စေခဲ့သည်။
“အခုဆိုရင် အဓိက တပ်ရင်းတိုင်းနီးပါးမှာ ဂျမ်မာတွေရှိနေပြီ၊ သူတို့ရဲ့ ဂျမ်မာတွေလည်း အဆင့်မြှင့်တင်ထားတယ်” ဟု စုမွန်သန့်က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ဒါက လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရဲ့ ဒရုန်းတွေကို ထိရောက်စွာ နှောင့်ယှက်နေတယ်” ဟုလည်း ဆိုသည်။
ထို့အပြင် တပ်မတော်၏ တောင်းဆိုမှုအရ ဘေဂျင်းသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဒရုန်းများ အပါအဝင် အစိတ်အပိုင်းများ တင်ပို့မှုကို ကန့်သတ်ခဲ့သဖြင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအတွက် ဒရုန်းပစ္စည်းများဝယ်ယူရန် ပိုမိုခက်ခဲစေပြီး ပိုမိုစျေးကြီးစေခဲ့သည်။
Abuza က သူပုန်အဖွဲ့များသည် ကြိုတင်တပ်ဆင်ထားသော ဒရုန်းများထက် အစိတ်အပိုင်းများကို ပိုမိုဝယ်ယူခြင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ အဓိကရင်းမြစ်ဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံပြင်ပသို့ ကြည့်ရှုခြင်းဖြင့် အချို့သော နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ “သူတို့ (တရုတ်တွေ) က တကယ်ကို တင်းကျပ်လိုက်တာမှန်ပေမယ့် နောက်ဆုံးမှာတော့ ပံ့ပိုးသူတွေ အများကြီးရှိတယ်၊ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်တွေက ရှည်တယ်၊ သူတို့မှာ တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းက နည်းပညာကုန်တိုက်တွေမှာ လိုအပ်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကို ရှာဖွေနေတဲ့သူတွေ ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် တရုတ်က ဝယ်ယူမှု လုပ်ငန်းစဉ်ကို နှေးကွေးစေခဲ့ပေမယ့် ရပ်တန့်ခဲ့တာတော့ မဟုတ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
သို့သော် ACLED ၏ နောက်ဆုံးပေါ် အချက်အလက်များအရ တရုတ်၏ ပို့ကုန်ထိန်းချုပ်မှုများနှင့် တပ်မတော်၏ ဂျမ်မာအသစ်များသည် သူပုန်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ ဒရုန်းများအပေါ် ပြင်းထန်သော ထိခိုက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေလာခဲ့သည်။
◾️ ကံကြမ္မာ မှေးမှိန်လာတဲ့ သူပုန်လက်နက်ကိုင်
အာဏာထိန်းသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဆက်တိုက်မြင့်တက်လာခဲ့သော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် အစောပိုင်းမှစ၍ သိသိသာသာ ကျဆင်းလာခဲ့ကြောင်း ACLED အစီရင်ခံစာက ဖော်ပြသည်။ ထိုအချိန်မှာပင် တပ်မတော်၏ ကိုယ်ပိုင်ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုများ စတင်မြင့်တက်လာခဲ့သည်။
သုတေသနအဖွဲ့၏ အဆိုအရ သူပုန်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှု ၁၃၀ ကျော် (တစ်ခုစီတွင် တူညီသောပစ်မှတ်ပေါ်တွင် တိုက်ခိုက်မှု တစ်ကြိမ်ထက်ပို၍ ပါဝင်နိုင်သည်) ကို စတင်ခဲ့ပြီး တပ်မတော်၏ တိုက်ခိုက်မှုမှာ ၅ ကြိမ် သို့မဟုတ် ၆ ကြိမ်သာ ရှိခဲ့သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ၎င်းတို့၏ အရေအတွက် ပြောင်းပြန်ဖြစ်သွားခဲ့ပြီး တပ်မတော်၏ ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှု ၅၀ နီးပါးနှင့် သူပုန်လက်နက်ကိုင်တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုက ၄၀ အောက်သာ ရှိခဲ့သည်။
စုမွန်သန့်က ဒရုန်းများသည် ပြည်တွင်းဖြစ်ပွားနေသောစစ်ပွဲ၏ အလှည့်အပြောင်းကို မပြောင်းလဲနိုင်သေးသော်လည်း တပ်မတော်သည် ထိုးစစ်များကို ဟန့်တားရန်နှင့် အချို့သော သူပုန်များ၏ ဆုတ်ခွာမှုများကို ပိုမိုဖြစ်ပွားစေရန်အတွက် ဒရုန်းကို ပိုမို အသုံးပြုနေကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။ ၎င်း၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများကလည်း တပ်မတော်၏ ဒရုန်းများသည် ဒေသတွင်းမီဒီယာများ ဖော်ပြသည်ထက် သူပုန်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များကို ပိုမိုအသက်ဆုံးရှုံးစေနေသည်ဟု ဆိုထားသည်။ ACLED ခန့်မှန်းချက်အရ ယခုအခါ မြန်မာပြည်တွင်းမှ စစ်ပွဲများသည် အသက်ပေါင်း ၈၀,၀၀၀ ခန့်ကို သေဆုံးစေခဲ့ပြီဖြစ်သည်။
ကယားပြည်နယ် တောတွင်း ရှေ့တန်းတွင် သူပုန်တို့၏ ဒရုန်းတပ်ကို ဦးဆောင်သူ 3D က စစ်တမ်းသုံးသပ်သူများ၏ အကဲဖြတ်ချက်များကို ပဲ့တင်ထပ် အကြံပြုသည်။ ၎င်းက တပ်မတော်၏ ဒရုန်းများသည် သူပုန်ပစ်မှတ်များကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ရှာဖွေနိုင်လာပြီး တပ်မတော်၏ဂျမ်မာများသည်လည်း သူပုန်တို့၏ ကိုယ်ပိုင်ဒရုန်းများကို အကြီးအကျယ် ထိခိုက်စေနေသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် တရုတ်၏ ပို့ကုန်ထိန်းချုပ်မှုများကလည်း ဒရုန်းများ ပိုမိုဝယ်ယူရန် သို့မဟုတ် တည်ဆောက်ရန် “အမှန် တကယ်ကို ခက်ခဲ” စေခဲ့ကြောင်း 3D က ပြောခဲ့သည်။ ယခင်က အသာစီးရသည်ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့သော KNDF နှင့် ကျန်လက်နက်ကိုင် သူပုန်အဖွဲ့များသည် ငွေကြေး၊ လက်နက်များနှင့် ယခုအခါ ဒရုန်းများတွင် အသာစီးရမှုဆုံးရှုံးနေကြောင်း ၎င်းက ပြောခဲ့သော်လည်း “ကျွန်တော်တို့ ရုန်းကန်ရမယ်” ဟုလည်း ထပ်လောင်း ပြောခဲ့သည်။
Ref , DW
About the Author
